بررسی تأثیر جنگل کاری کاج سیاه (pinus nigra ) برتنوع گونه ای و ویژگی های شیمیایی خاک(مطالعه موردی جنگل کاری فرودگاه ارومیه)

در تدوین برنامه های توسعه جنگل و فضای سبز خصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک مطالعه و بررسی کلیه درختان و عناصر پوششی موجود در توده جنگلی مهم است. در این تحقیق 2/9 هکتار از عرصه جنگلکاری شده با گونه کاج سیاه (pinus nigra) فرودگاه ارومیه واقع در شمال شهر ارومیه از نظر تنوع پوشش علفی منطقه جنگلکاری شده، غنای گونه ای، یکنواختی و تنوع گونه ای ، مورد مطالعه قرار گرفت. لذا جهت بررسی تراکم و پوشش درختی تعداد 16 قطعه نمونه دایره ای شکل به مساحت 300 متر مربع به روش منظم تصادفی با ابعاد شبکه 50 * 50 در سطح محدوده جنگلکاری پیاده گردید، جهت بررسی پوشش گیاهی نیز در همین قطعات نمونه، پلات های مربعی شکل با مساحت 100 مترمربع پیاده و در هر قطعه نمونه، گونه های علفی شناسایی و درصد فراوانی براساس جدول براون بلانکه ثبت گردید. به منظور بررسی پارامترهای خاک، از سه نقطه پلات های مربع شکل، در دو عمق 10-0 و 30-10 سانتیمتر، نمونه خاک برداشت و از هر عمق یک نمونه ترکیبی تهیه شد. همچنین یک منطقه کنترل در منطقه جنگلکاری نشده مجاور توده جنگلکاری مذکور انتخاب و سه پلات مربعی به ابعاد 100 مترمربع بر روی یک ترانسکت و با فواصل 50 متر پیاده شده و پوشش علفی و خاک هر قطعه نمونه همانند منطقه جنگلکاری شده مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه تنوع گونه ای پوشش علفی در قطعات نمونه از شاخص غنای گونه ای (مجموع تعداد گونه ها در کل پلات ها)، شاخص یکنواختی و تنوع گونه ای شانون- وینر و شاخص تنوع گونه ای سیمپسون استفاده شد. در بررسی روند تغییرات پوشش گیاهی و خاک جنگل کاری، از آنالیز nms (non-metric multidimentional system) و برای طبقه بندی پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه از روش طبقه بندی خوشه ای (cluster analysis) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به شاخص های تنوع گونه ای و خاک در منطقه جنگل کاری شده و منطقه شاهد، ابتدا میانگین شاخص های مختلف محاسبه وسپس نتایج به صورت نمودار ترسیم گردید. برای آزمون معنی داربودن اختلاف بین میانگین شاخص های تنوع گونه ای و خاک در دو منطقه جنگل کاری شده و کنترل، از آزمون آماری t، و در مقایسه سه منطقه جنگل کاری انبوه، نیمه انبوه و کنترل، از آنالیز تجزیه واریانس و آزمون توکی استفاده شد. نتایج پژوهش میانگین سطح مقطع برابرسینه در هکتار توده جنگل کاری pinus nigra، در منطقه فرودگاه ارومیه را 2/21 مترمربع در هکتار و میانگین حجم در هکتار را 02/124 مترمکعب درهکتار، نشان داد. همچنین تعداد خانواده ها و گونه های پوشش علفی زیراشکوب در منطقه جنگلکاری به طور قابل ملاحظه ای کمتر از منطقه کنترل مشاهده شد. نتایج آنالیز خوشه ای و nms نشان داد پوشش علفی در منطقه مورد مطالعه در سه گروه جنگلکاری انبوه، جنگلکاری نیمه انبوه و منطقه کنترل قابل طبقه بندی است. ازت کل و کربن آلی خاک و سطح مقطع برابر سینه و تعداد درپلات (بعنوان شاخص میزان نور رسیده به کف جنگل) مهمترین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش علفی می باشند. در مقایسه سه منطقه جنگل کاری انبوه، نیمه انبوه و کنترل، میزان اسیدیته در جنگل کاری نیمه انبوه نسبت به منطقه کنترل و جنگل کاری انبوه بیشتر بوده که این اختلاف در خصوص منطقه کنترل معنی دار می باشد.